مدیریت کشتارگاه‌های وابسته به شهرداری‌ها، پنهان‌شده در پشت دامپزشکی - دکتر حسین یاوری

دکتر حسین یاوری

دامپزشک، متخصص بهداشت و بیماری­های آبزیان

وقتی در خصوص کشتارگاه دام در شهرهای کمتر توسعه یافته فکر می کنید، چه عناوین یا مطالبی به ذهن شما ممکن است خطورکند؟ احتمالا نحوه ی کشتار دام، نحوه ی جمع آوری آلایش دام، لباس کار مخصوص، چگونگی مکان سرو چای یا غذای پرسنل، کله پاک کنی، خونابه ... از مواردی باشد که در ذهن شما تداعی شود. اما در خصوص مالکیت یا مدیریت کشتارگاه دام و مدیریت بهداشتی در اکثر شهرهای کم جمعیت کشور یا کمتر توسعه یافته چگونه فکر می کنید؟

آیا می دانید کشتارگاه های دام وابسته به شهرداری ها یکی از قدیمی ترین مالکیت های مدیریت شهری است که معمولا کمتر از حدی که شایسته ی آن است، در حال حاضر جدی گرفته می شود؟

البته منظور ما این نیست که کسی به این مکان ها توجه نمی کند، بلکه مسئله این است که کشتارگاه های دام وابسته به شهرداری ها به ویژه در استان ها یا شهرهای کمتر توسعه یافته به شکل حرفه ای و جدی با سبک جدید مدیریت شهری پیگیری نمی شود یا به عبارتی دیگر نقش این چرخه یا مسیر تولید گوشت قرمز از منظر اشتغال، توسعه، درآمد و بهداشت مورد توجه  قرار نمی گیرد.

 در ابتدا قصد داشتیم اینگونه سوال بپرسیم دستگاه های اجرایی پنهان شده در پشت دامپزشکی کدامند؟ و ببینیم چه گفتگویی هایی می توانیم بگوییم که چندی پیش گفته های صادقانه و دلسوزانه یکی از همکاران دامپزشک  در یکی از استان های کمتر توسعه یافته کشور در خصوص کشتارگاه دام، نگارنده را بر آن داشت دامنه ی سوال مان را محدودتر کنیم و به این موضوع یعنی کشتارگاه های دام وابسته به شهرداری ها بپردازیم و ببینیم آیا شهرداری ها هم در زمره ی دستگاه های اجرایی پنهان شده در پشت دامپزشکی هستند یا نه؟

با این وجود سوال ما این نخواهد بود که آیا کشتارگاه های سنتی از بین خواهد رفت؟ چرا که به احتمال زیاد چنین خواهد شد.

اما سوال ما این خواهد بود که چرا سبک زندگی جدید در برخی فرایندهای ما به عنوان مبلمان شهری یا توسعه ی شهری شناخته شده است اما در خصوص برخی موارد از جمله همین توسعه و بروز رسانی کشتارگاه های دام، همچنان بر سیاق و سبک قدیمی مدیریت شهری رفتار می کنیم یا در ایستگاه سبک سنتی آن متوقف شده ایم. تا آنجاییکه وقتی یکی از همکاران ما نگاهی برای تغییر در این سبک مدیریتی را در یکی از جلسات استانی مطرح می کند، مطالب و گفته ها به اندازه ای نو و جدید به نظر می آید که آن را در رده ی نطق های انتخاباتی قرار می دهند!

این­بار چون از اولویت بندی های مدیریت شهری سخن به میان آمد، طبق روال گذشته ما هم به سراغ جمله ای از «گری لینگ» می رویم که می گوید: 'با ظهور جاده ها و اتوبان ها تردد کالسکه ها ممنوع نشد، اما تقریبا غیرممکن شد'. که می توان گفت شهرداری ها یا به صورت کلان تر مدیریت شهری یکی از اولویت های مهم برنامه ریزی های خود را مبتنی بر تغییر مبلمان شهری و حرکت در مسیر سبک جدید زندگی قرار داده است، اما سوالی که شاید برای این قلم و به طور کلی دامپزشکی و آشنایان با این حرفه همواره مطرح بوده و هست، این باشد که چرا مدیریت شهری یا شهرداری ها در پی تغییر این بخش از مالکیت یا مدیریت شهری خود بر مدار توسعه نیست تا کشتارگاه های دام این شهرها به سبک جدید و بر مدار سود آوری، سامان دهی ضایعات و ... استفاده بهینه از این صنعت رو به رشد جهانی قرار گیرد؟

در همین جا، آیا می توان یکی از علل عدم توجه به این موضوع را همان تاکتیک پنهان شدن در پشت دامپزشکی در خصوص کشتارگاه های دام شهرهای کمتر توسعه یافته نام برد که  عامل مهمی در بروز چالش ها و مشکلات حال حاضر بین دامپزشکی با سایر دستگاه های حاکمیتی و حتی ذابحین، قصابی ها و...  شده است، به نحوی که  دامپزشکی دائما با آن دست و پنجه نرم می کند و سایر دستگاه ها از جمله شهرداری ها آرام و مهربان جای خود را در میان بهره برداران حفظ کردند.

با این حال، مطالبی را که قرار است در ادامه بخوانید آشکار سازی برخی مصداق ها است تا نشان دهیم که تقریبا هر مشکل یا مانعی که به دامپزشکی وارد می شود تا حد زیادی درباره ی آن دستگاه پنهان شده، چگونه می تواند در این زمینه صدق داشته باشد. تا در قسمت جمع بندی بحث مثل همیشه با نظرات ارزشمند شما بشود به نتیجه قابل قبولی برای پیشنهادات سازنده تر برسیم.

پس اجازه بدهید برای طرح این نقشه و حرکت در مسیر توسعه، اقتصاد با 'گام بهداشتی' یک مثال ساده بیاوریم که قبل از بیان مثال در ابتدا باید به این نکته ی بدیهی برای حرکت در هر مسیری مبتنی بر نقشه اشاره کنیم که مشخص کردن نقطه مبدا و مقصد بر روی نقشه، از ملزومات و ضروریات هر حرکتی است تا رسیدن به هدف میسر شود. که صد البته در این راه یعنی حرکت بر اساس نقشه، عامل سومی هم باید مد نظر برنامه ریزان یا طراحان باشد که از آن به  'سفارش سازی' هنگام انتخاب مسیرها در نقشه ها نام می برند که این مرحله هم فرایندی عادی و پذیرفته شده در تعیین مسیرها ست.

با این وجود برای روشن تر شدن مطلب، بحث را با مثالی آشنا در دنیای امروزی که حرکت مبتنی بر نقشه با استفاده از اپلیکیشن های تلفن های همراه است را ادامه دهیم. بله! بدون هیچ حرف یا گفته ی اضافی می خواهیم بپرسیم آیا تاکنون درخواست تاکسی اسنپ داشته اید؟!

آیا شده است درخواست تاکسی اسنپ بدهید ولی فقط نقطه مبدا را برای او روی نقشه ثبت کرده باشید و توانسته باشید با وجود اینکه در اطرافتان تعداد زیادی تاکسی روی نمایشگر صفحه ی موبایلتان نمایش داده می شود او را به خدمت بگیرید؟! علت اینکه تاکسی ها دیده می شود ولی امکان به خدمت گرفتن حتی یکی از خودرو ها بر اساس نقشه  میسر نیست، می توانید حدس بزنید چه چیزی می تواند باشد؟ آیا می توان گفت در یک کلیک دیگر این عدم حرکت نهفته است و آن هم این است که تعیین مقصد را هنوز انجام نداده اید پس به زبان خودمانی اگر قصد سفر یا حرکت و یا پویایی بر اساس برنامه دارید، علاوه بر داشتن نقشه، تعیین دو نقطه به صورت همزمان یعنی نقطه ی مبدا و  مقصد جزو بدیهی ترین ملزومات اینگونه عملیات یا برنامه ی سفر است پس با این حساب، تعیین مبدا و مقصد با کارفرما یا بهره بردار است.

پس تا اینجای کار سه مرحله یعنی داشتن نقشه، تعیین مبدا و مقصد را برای حرکت مبتنی بر نقشه به صورت خلاصه تبیین کردیم اما نکته ای که گاها مورد غفلت قرار می گیرد این است که گوگل مپ یا اپلیکیشن ها پس از تعیین مقصد، بستگی به زمان، مسافت، شرایط ترافیک یا یکطرفه بودن برخی مسیرها، هزینه ها و... چندین مسیر را پیشنهاد می کند که کارفرما یا متقاضی بر اساس تجربیات راننده و انطباق با معیارهای موجود یکی از مسیرها را انتخاب می کند.

که اگر بخواهیم از این الگو یا مصداق در رابطه با کشتارگاه های دام وابسته به شهرداری ها و حتی سایر کارفرمایان مرتبط با دامپزشکی در این یادداشت استفاده کنیم، در این چند ساله که این کمینه به یاد می آورد، انگار کارفرمایی برای تعیین مبدا و مقصد به صورت جدی در زمینه ی کشتارگاه دام وابسته به شهرداری ها  وجود ندارد و شهرداری در پشت دامپزشکی به نظر پنهان شده است! که این پنهان شدن سبب شده است دامپزشکی بیشتر از وظیفه، از صفر تا صد فرایند کشتارگاه های دام که شامل تعیین مبدا، مقصد، کمیسیون های عمرانی وابسته به کشتارگاه ها و... در سطح استان را پیگیری کند و بیشتر میزبان در اینگونه جلسات باشد تا مهمان! که گله مندی هایی از طرف کارفرمایان یا بهره برداران با عناوینی از قبیل موانع کار توسط دامپزشکی حداقل در خصوص کشتارگاه هایی با مالکیت شهرداری ها که مطرح می شود، همین موضوع می تواند باشد. به زبان ساده تر یا خودمانی، متولی جدی برای این مکانها به صورت شفاف وجود ندارد.

لذا اینکه قبلا در یادداشتی آورده بودیم دوستان و هم صنفی های گرانقدر در بخش دولتی و خصوصی! ما گمنامیم! سربازان گمنام عرصه سلامت که در یک روند تدریجی و آهسته اما پیوسته، راهی بس دشوار و طولانی را با هم پیموده ایم؛ مسیری که اگر از دریچه رسانه های امروزی بدان بنگریم، حقایق فراوانی را آشکار می کند.

این که خدمات دامپزشکی در کشورمان اگر نگوییم همپای خدمات و دانش روز دنیا، اما دست کم با هدف قرار دادن اهداف و چشم اندازهای نوین، پیش رفته است و اکنون می توانیم از فراز این قله های مرتفع، به مسیر پر سنگلاخی بنگریم که طی کمتر از 3 دهه با مرارت بسیار پیمودیم. اگر زمانی طاعون گاوی و آبله معضل روز دامپزشکی ایران بود، اکنون انطباق با معیارهای جهانی بهداشت و سلامت فرآورده های خام دامی و رعایت حداکثری حقوق متقابل تولید و مصرف کننده با رویکرد صادرات محور، دغدغه خاطر دامپزشکی کشورمان است و دامپزشکی یک تنه از تعیین مبدا، مقصد و انتخاب مسیر را بر اساس معیارهای جهانی به عهده گرفته است.

که صد البته منظورم خوب یا بد بودن این مسئله نیست، صرفا گزارش یک مشاهده است. و نباید با شنیدن یا خواندن اصطلاح 'سفارش سازی' که در بالا آمده بود حس کنید که با یک مفهوم پیچیده روبرو هستید واقعیت این است که کدهای IR یا IHR که در دامپزشکی زیاد شنیده می شود، مبتنی بر همین مدار نقشه خوانی است.

پس اگر قصد داشتید حرفه ای یا منطبق بر معیارهای جهانی در خصوص فراورده های خام دامی از مزرعه تا سفره حرکت کنید می توانید به عنوان الگو علاوه بر کدهای مذکور از کدکس های اتحادیه اروپا، یا سایر نظام­نامه های بین الملی که بسته به مبدا و مقصد همانند حرکت مبتنی بر نقشه سفارشی سازی شده است، شما نیز درخواست و مورد بهره برداری قرار دهید. که در پایان و برای شفافیت موضوع و همچنین اصلاح فرایندها و انطباق با استانداردهای جهانی و همچنین قرارنگرفتن در زمره ی کارفرمایان پنهان شده، بویژه در مسیر صادرات و واردات پیشنهاد می گردد:

- حداقل، اتاق های بازرگانی نقش فعالتری به عنوان پل ارتباطی انطباق استانداردها بین مبدا و مقصدها در میان کشورها داشته باشند. تا موضوعیت اینکه عامل تمام موانع در فرایند صادرات و واردات فراورده های خام دامی، دامپزشکی می باشد، در بین دستگاه ها و بهره برداران به پایان برسد و چه بسا روند بر عکسی این فرایند به خود بگیرد که کارفرمایان درخواست سفارشی سازی مسیر ها را از دامپزشکی داشته باشد، نه اینکه دامپزشکی از آنها!

 به عبارتی سفارشی ساختن و انطباق با معیارهای جهانی در این نقشه، حداقل در خصوص دامپزشکی می تواند از مسیر این اتاق ها انجام گیرد تا پنهان شده ها در این مسیر به حداقل ممکن برسند. که این مهم همانطور که در پاراگراف بالا آمده است، با گرفتن تجربیات از مشاوران یا ناظرین مجرب بهداشتی دامپزشکی برای حرکت در مسیر سبک های مدرن دنیای امروزی به درستی انجام گیرد که این مهم کاری شدنی و حتی آسان است.

 - از آنجاییکه موضوع و عنوان این نوشتار کشتارگاه های وابسته به شهرداری ها بود، علاوه بر پیشنهاد فوق به نظر گرفتن مالکیت این کشتارگاه ها از شهرداری ها و سامان دهی مدیریت و مالکیت آنها می تواند ابتدایی ترین حرکت در این مسیر باشد و در همین راستا پیشنهاد واگذاری امتیاز کشتارگاه های وابسته به شهرداری ها در شهرهای کمتر توسعه یافته به فارغ التحصیلان رشته دامپزشکی، می تواند یکی از جایگزین های این سیستم مدیریتی باشد تا ضمن حقیقی شدن مدیریت این مکان ها، فرصتی برای تبدیل شدن این نقطه ی ضعف به نقطه ی قوت برای حرکت بر مدار توسعه این شهرها با سبک مدرن زندگی شهری آغاز گردد تا نه تنها پنهان شده ای برای فرار از زیر بار مسئولیت داشته باشیم، بلکه پویایی نوینی در این صنعت مهم کشور را نیز همگی با هم شاهد باشیم.